AXIT AMIN GIÚP GIA CẦM VÀ VẬT NUÔI ĐỐI PHÓ VỚI STRESS VÀ TĂNG NĂNG SUẤT NHƯ THẾ NÀO
Ecovet Team
Ngày 4 tháng 12 năm 2023
Stress là một phần không thể tránh khỏi trong cuộc sống của mọi loài động vật, kể cả vật nuôi. Tuy nhiên, stress quá mức hoặc kéo dài có thể ảnh hưởng đáng kể đến phúc lợi và sức khỏe của động vật cũng như các yếu tố năng suất như tăng trưởng và sinh sản. Các hệ thống chăn nuôi thâm canh hiện đại thường bao gồm các hoạt động thường ngày gây stress cho động vật, chẳng hạn như xử lý, vận chuyển và mật độ chuồng trại. Đồng thời, các hệ thống như vậy nhằm mục đích tối đa hóa hiệu quả và lợi nhuận. Điều này đặt ra cho các nhà sản xuất thách thức trong việc giảm thiểu tác động stress theo cách hiệu quả về mặt chi phí. Các chiến lược dinh dưỡng liên quan đến axit amin trong khẩu phần đã nổi lên như một phương pháp đầy hứa hẹn giúp lợn và gia cầm đối phó tốt hơn với các tác nhân gây stress.
Sinh lý học của stress
Khi động vật gặp phải tác nhân gây stress, cơ thể chúng sẽ kích hoạt phản ứng stress. Trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận (HPA) và con đường giao cảm-tuyến yên được kích thích. Điều này dẫn đến tăng tiết cortisol và catecholamine như corticosterone, adrenaline và noradrenaline. Những hormone stress này chuẩn bị cho cơ thể “chiến đấu hoặc bỏ chạy” bằng cách tăng cường chuyển hóa năng lượng và ngăn chặn các quá trình như tiêu hóa, tăng trưởng và sinh sản. Cortisol tăng cao kéo dài có thể làm tổn hại hệ thống miễn dịch theo thời gian.
Ảnh hưởng của stress đến sản xuất
Stress tác động tiêu cực đến các thông số sản xuất quan trọng. Ở gia cầm và lợn, cortisol gây phân hủy protein dẫn đến mất khối lượng cơ. Lượng thức ăn ăn vào và tốc độ tăng trưởng giảm. Hiệu suất sinh sản cũng bị ảnh hưởng do chu kỳ động dục bị gián đoạn và số lượng lứa đẻ giảm. Stress làm suy yếu khả năng kháng bệnh, khiến vật nuôi dễ mắc bệnh và tử vong. Những tổn thất này làm giảm đáng kể lợi nhuận của trang trại.
Vai trò của axit amin
Axit amin đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm bớt stress. Các axit amin chuỗi nhánh (BCAA) giống như các trung tâm báo hiệu cảm giác no của leucine ở vùng dưới đồi, chống lại việc giảm tiêu thụ thức ăn do stress. Tryptophan và glutamine hỗ trợ sinh tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh serotonin để giảm lo âu và trầm cảm. Lysine giúp duy trì sự tổng hợp protein cơ mặc dù cortisol tăng cao. Methionine hỗ trợ chức năng tuyến thượng thận và bảo vệ chống oxy hóa. Arginine kích thích hormone tăng trưởng và giải phóng insulin để bù đắp tác động của stress lên sự tăng trưởng. Việc hấp thụ đúng cách các 'axit amin gây stress' này sẽ giảm thiểu phản ứng stress và tổn thất năng suất.
Chiến lược cho ăn
Việc điều chỉnh khẩu phần có mức axit amin gây stress tăng lên có thể giúp lợn và gia cầm chống lại các tác nhân gây stress khác nhau:
- Cai sữa/đầu đời - BCAA như leucine trong khẩu phần heo con thúc đẩy tăng trưởng và lượng thức ăn ăn vào của heo con mới cai sữa và gà con đang trải qua stress cai thuốc kháng sinh.
- Vận chuyển/xử lý - Bổ sung lysine và glutamine để cung cấp năng lượng và ổn định cân bằng protein trong khẩu phần vận chuyển, giảm thiểu vết bầm tím và tổn thương cơ bắp ở vật nuôi.
- Nhiệt độ môi trường cao - Khẩu phần được tăng cường arginine bảo vệ chất lượng thịt gia cầm và sản lượng trứng trong điều kiện stress nhiệt.
- Mật độ thả cao - Methionine giúp đối phó với stress tốt hơn ở gà thịt và lợn nái nuôi nhốt thâm canh thông qua tác dụng chống oxy hóa.
- Thử thách bệnh tật - Tryptophan thúc đẩy quá trình chữa lành và phục hồi sau các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn/vi rút bằng cách tăng cường khả năng miễn dịch thông qua mức độ serotonin.
Kết luận
Với vai trò quan trọng trong sinh lý vật nuôi và quá trình sản xuất, axit amin đã nổi lên như một chất phụ gia thức ăn có hiệu quả cao để quản lý stress ở vật nuôi trang trại. Việc đưa chúng vào chế độ ăn phù hợp với các giai đoạn phát triển của động vật và các yếu tố gây stress về môi trường giúp giảm thiểu các vấn đề về phúc lợi và tổn thất tài chính cho người chăn nuôi. Nghiên cứu sâu hơn có thể tối ưu hóa mức độ và sự kết hợp axit amin cho các nhu cầu cụ thể của ngành. Nhìn chung, các chiến lược dinh dưỡng dựa trên axit amin đưa ra một giải pháp bền vững, kinh tế để giải quyết stress trong các hoạt động chăn nuôi lợn và gia cầm thâm canh.