Việc xây dựng khẩu phần ăn cho cá tra bao gồm việc xem xét các nhu cầu dinh dưỡng của chúng và lựa chọn các thành phần phù hợp để đáp ứng những nhu cầu đó. Trong hướng dẫn này, sẽ cung cấp một quy trình từng bước để giúp bạn xây dựng khẩu phần ăn cho cá tra một cách hiệu quả.
Bước 1: Xác định nhu cầu dinh dưỡng
Để xây dựng một khẩu phần ăn cân đối cho cá tra, việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của chúng là vô cùng quan trọng. Các chất dinh dưỡng chính mà cá tra cần bao gồm protein, lipid (chất béo và dầu), carbohydrate, vitamin, khoáng chất và nước. Thành phần dinh dưỡng chính xác phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn tăng trưởng, loài cá và điều kiện môi trường. Hãy tham khảo các nguồn đáng tin cậy như tài liệu khoa học hoặc khuyến nghị của các chuyên gia để xác định các nhu cầu dinh dưỡng cụ thể cho các loài cá tra là mục tiêu của bạn.
Bước 2: Chọn nguồn protein
Đối với cá tra là loài ăn thịt và cần một lượng protein đáng kể trong khẩu phần ăn. Xác định các nguồn protein chất lượng cao và phù hợp với khẩu phần ăn của cá tra. Các nguồn protein phổ biến bao gồm bột cá, bột đậu nành, bột phụ phẩm gia cầm và bột tôm. Mỗi nguồn protein có một tỉ lệ axit amin khác nhau vì vậy hãy cố gắng kết hợp các nguồn protein bổ sung và các axit amin tổng hợp để cung cấp một tỉ lệ axit amin cân đối. Hãy xem xét tính sẵn có và chi phí của các nguồn protein, đồng thời đảm bảo duy trì giá trị dinh dưỡng mong muốn.
Bước 3: Chọn nguồn năng lượng
Nguồn năng lượng trong khẩu phần ăn của cá tra chủ yếu từ lipid và carbohydrate. Chọn các thành phần năng lượng cao như mỡ động vật, dầu thực vật (ví dụ: dầu đậu nành, dầu cám gạo) và carbohydrate từ thực vật (ví dụ: cám gạo, lúa mì, gạo và đậu tương). Mức năng lượng cần thiết phụ thuộc vào các yếu tố như giai đoạn tăng trưởng và nhiệt độ môi trường. Xác định mức năng lượng phù hợp dựa trên tốc độ tăng trưởng mong muốn và điều chỉnh tỷ lệ thành phần các nguyên liệu cho phù hợp.
Mặc dù bắp là nguồn năng lượng rất tốt trong thức ăn cho thú trên cạn nhưng nên tránh dùng trong thức ăn cá tra bởi vì sắc tố vàng của bắp có thể làm ảnh hưởng đến màu mỡ cá.
Bước 4: Kết hợp các axit béo thiết yếu
Cá tra cần được cung cấp một số axit béo thiết yếu (EFA) để tăng trưởng và phát triển. Chúng bao gồm axit béo omega-3 và omega-6. Mỡ động vật, dâu thực vật giàu axit béo omega-3, là một thành phần phổ biến được sử dụng để đáp ứng nhu cầu này. Ngoài ra, bạn có thể cung cấp các nguồn EFA có nguồn gốc từ thực vật, chẳng hạn như dầu hạt lanh hoặc dầu tảo. Đảm bảo rằng tổng hàm lượng lipid và thành phần axit béo đáp ứng các yêu cầu cụ thể đối với loài cá tra của bạn.
Bước 5: Kết hợp các nguồn carbohydrate
Carbohydrate là nguồn năng lượng quan trọng đối với cá tra. Chúng cũng tham gia vào công thức với số lượng lớn và tạo điều kiện hình thành thức ăn viên. Chọn các nguồn carbohydrate như cám gạo, lúa mì và bột đậu nành. Hàm lượng carbohydrate trong khẩu phần nên được cân đối để tránh mức quá cao có thể ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất hoặc sức khỏe của cá tra. Cũng cần lưu ý rằng cá tra là loài có khả năng tiêu hóa tinh bột kém vì vậy không nên đưa vào công thức các loại tinh bột khó tiêu. Sử dụng Amilase (AmyCare) là một lựa chọn để tăng cường khả năng tiêu hóa tinh bột.
Bước 6: Bổ sung vitamin và khoáng chất
Vitamin và khoáng chất rất cần thiết cho sức khỏe và hoạt động bình thường của cá tra. Thường sử dụng premix có bán sẵn trên thị trường để đảm bảo bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết trong khẩu phần ăn. Tham khảo tài liệu hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để xác định hỗn hợp vitamin và khoáng chất phù hợp dựa trên nhu cầu của loài cá tra.
Có một số loại vitamin (hoặc chất được xếp vào nhóm vitamin) không xuất hiện trong các loại premix cho thú trên cạn nhưng bắt buộc phải có trong premix cho các loài thủy sản chẳng hạn như Vitamin C (cần sử dụng loại C chịu nhiệt), Inositol (Vitamin B8) v.v...
Bước 7: Xem xét các chất phụ gia khác
Một số chất phụ gia có thể có lợi cho khẩu phần ăn của cá tra. Chúng bao gồm probiotic, prebiotic và chất kích thích miễn dịch giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và chức năng miễn dịch. Hãy lựa chọn cẩn thận các chất phụ gia thích hợp dựa trên bằng chứng khoa học và khả năng tương thích của chúng với các loài cá tra.
Bước 8: Xây dựng tỷ lệ khẩu phần ăn
Khi bạn đã chọn các thành phần thích hợp, hãy xác định tỷ lệ cần thiết để đạt được thành phần dinh dưỡng mong muốn. Xem xét hàm lượng chất dinh dưỡng của từng thành phần và sử dụng các phép tính toán học để xác định lượng chính xác cần thiết để đáp ứng các chỉ tiêu dinh dưỡng. Cân bằng tỷ lệ protein trên năng lượng rất quan trọng để cá tra tăng trưởng hiệu quả.
Sử dụng phần mềm giúp tính toán nhanh và chính xác hơn, bạn có thể sử dụng Excel, FeedLive hay Brill để tính toán và cân bằng công thức.
Bước 9: Phân tích và điều chỉnh
Sau khi xây dựng khẩu phần ăn, điều quan trọng là phải tiến hành phân tích chất dinh dưỡng để xác minh thành phần của nó. Các phòng thí nghiệm phân tích có thể thực hiện các phân tích gần đúng để xác định mức đạm thô, chất béo thô, carbohydrate, độ ẩm và tro. So sánh các giá trị dinh dưỡng phân tích được với các mức đích và điều chỉnh nếu cần thiết để đảm bảo khẩu phần ăn đạt đúng yêu cầu dinh dưỡng.
Bước 10: Tiến hành thử nghiệm cho ăn
Các thử nghiệm cho ăn là rất quan trọng để đánh giá hiệu suất của khẩu phần ăn được xây dựng. Tiến hành các thí nghiệm kiểm soát trong đó các nhóm cá tra được cho ăn theo khẩu phần đã được xây dựng và đo lường tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ chuyển đổi thức ăn và các thông số liên quan khác của chúng. So sánh kết quả với các tiêu chuẩn đã đặt ra và thực hiện các điều chỉnh tiếp theo nếu cần thiết để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Bằng cách làm theo các bước này và liên tục theo dõi hiệu quả của công thức thức ăn, bạn có thể điều chỉnh công thức để tối ưu hóa tăng trưởng, hiệu suất sử dụng thức ăn và sức khỏe tổng quát của cá tra. Hãy nhớ cập nhật thông tin nghiên cứu mới nhất và tham khảo ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực để hoàn thiện công thức của bạn.
Chúc bạn thành công!
Ecovet Team