VÌ SAO NGƯỜI CHĂN NUÔI GÀ THÍCH SỬ DỤNG THỨC ĂN ÉP VIÊN HƠN THỨC ĂN BỘT
TS. IOANNIS MAVROMICHALIS
(Ecovet) Mặc dù chi phí đắt hơn, nhưng thức ăn ép viên lại có một số lợi ích được người nuôi đánh giá cao.
Chi phí ép viên rất tốn kém. Nó không chỉ đòi hỏi phải đầu tư máy móc đắt tiền, mà chi phí vận hành và lao động (chuyên nghiệp) cũng rất đáng kể. Tuy nhiên, các nhà chăn nuôi gà thịt vẫn thích sử dụng thức ăn ép viên hơn là thức ăn bột. Ở đây, chúng ta sẽ xem xét những lý do khiến cho thức ăn ép viên trở thành một lựa chọn phù hợp cho gà thịt. Cần lưu ý là, ngược lại với heo, gà thịt thích hạt thức ăn có kích thước nhỏ hơn và chắc chắn là chúng thích thức ăn viên có độ bền cao hơn vì chúng không phải nhai thức ăn. Điều này có ý nghĩa nhất định khi xây dựng công thức thức ăn và trong quá trình ép viên, nhưng các chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm và người vận hành hệ thống ép viên cũng đã nhận thức được các vấn đề này. Chúng ta chỉ cần tự nhắc nhở rằng tại sao chúng ta cần phải trả tiền để cho gà thịt ăn thức ăn viên như vậy.
Có một số lý do tại sao thức ăn ép viên lại là lựa chọn tốt hơn so với thức ăn bột dành cho gà thịt.
Thức ăn dạng bột bị nhão/dính hơn so với thức ăn ép viên
Trong khẩu phần ăn dựa vào lúa mì, thức ăn khi được trộn với nước bọt và nước sẽ thường trở nên bị dính do có nhiều gluten lúa mì (hiệu ứng nhão). Và vì gà thịt thường luân phiên ăn và uống nước, vấn đề này sẽ ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Thức ăn nhão sẽ bị đóng cục trên bề mặt của mỏ gà, điều đó vừa làm giảm phúc lợi của đàn gà vừa giảm lượng ăn vào, chưa kể đến khả năng chứa vi khuẩn gây bệnh.
Các vấn đề tương tự có thể quan sát được với yến mạch, triticale và lúa mạch. Một giải pháp cho vấn đề này là cho gà ăn các loại ngũ cốc này ở dạng nghiền thô, nhưng khi nghiền các hạt ngũ cốc bằng máy nghiền búa hoặc nghiền trục (các phương pháp nghiền thông thường và ít tốn kém) cũng thường tạo ra một số hạt mịn. Vấn đề thức ăn bị nhão dính thường không được đề cập trong các khẩu phần bắp hoặc lúa miến, hoặc các khẩu phần hỗn hợp hạt chứa một lượng đáng kể hai loại hạt này.
Thức ăn ép viên dễ tiêu hóa hơn thức ăn bột
Quá trình ép viên có liên quan đến nhiệt ở hai thời điểm. Đầu tiên, trong quá trình xử lý nhiệt độ - độ ẩm, hơi nước được bơm vào trong một khoảng thời gian thay đổi. Thứ hai, trong quá trình ép qua khuôn ép viên, áp suất ma sát làm tăng nhiệt độ trên bề mặt của viên thức ăn. Trong cả hai thời điểm trên, nhiệt độ giúp làm chín các chất dinh dưỡng, và vô hiệu hóa một số yếu tố kháng dưỡng, và thậm chí là một số mầm bệnh.
Chúng ta đều biết rằng nấu chín (xử lý nhiệt) giúp tăng khả năng tiêu hóa và tỷ lệ hấp thụ các chất dinh dưỡng (ít nhất là đối với động vật non). Động vật sẽ nhận được nhiều chất dinh dưỡng hơn và/hoặc tiêu thụ nhiều thức ăn hơn.
Tuy nhiên, nấu quá chín sẽ có kết quả hoàn toàn ngược lại và vì vậy các điều kiện ép viên phải phù hợp với từng loại công thức khẩu phần.
Thức ăn ép viên có thể hỗ trợ các chương trình thức ăn không kháng sinh
Như đã đề cập phía trên, một số mầm bệnh sẽ bị tiêu diệt nếu tiếp xúc đủ với nhiệt độ cao. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là thức ăn khi đến máng ăn của gà sẽ không còn mầm bệnh, vì có rất nhiều khả năng vấy nhiễm trong quá trình vận chuyển, nhưng ít ra đây là một sự khởi đầu tốt.
Trong một số trường hợp, việc ép viên thức ăn ở nhiệt độ siêu cao trong một khoảng thời gian vẫn có thể đảm bảo loại bỏ mầm bệnh mà không phá hủy các chất dinh dưỡng giá trị của thức ăn, nhưng đây là một vấn đề về việc áp dụng kỹ thuật sản xuất. Sự kết hợp giữa ép viên thức ăn và các hạt ngũ cốc nghiền thô là sự kết hợp tốt nhất để mang lại lợi ích cho cả khả năng tiêu hóa và sức khỏe của đường ruột.
Thức ăn ép viên giúp tăng lượng ăn vào trên gà hơn so với thức ăn bột
Thức ăn dạng bột không phải là thức ăn mà gà ưa thích. Gà là loài dùng mỏ để nhặt thức ăn, và việc nhặt một viên thức ăn sẽ phù hợp hơn so với nhặt một muỗng thức ăn bột. Do đó, gà ăn thức ăn viên sẽ dễ hơn và nhanh hơn, có nghĩa là chúng có thể tiêu thụ một lượng thức ăn nhiều hơn vào bất kỳ khoảng thời gian nào.
Thức ăn bột có xu hướng hấp thụ nước nhanh sau khi ăn và điều này gây ra cảm giác no nhanh. Trong khi đó, thức ăn viên, và đặc biệt là những loại đặc biệt cứng, sẽ mất nhiều thời gian hơn để thấm nước và do đó gà sẽ tiếp tục tiêu thụ thức ăn lâu hơn một chút. Lượng ăn thêm đó, kết hợp với tỷ lệ tiêu hóa thức ăn cao hơn, sẽ giúp tăng khả năng tiêu hóa tổng thể của các chất dinh dưỡng ở loài động vật thèm ăn không ngừng như gà thịt hiện đại.
Thức ăn ép viên ít bụi hơn so với thức ăn bột
Chất lượng không khí trong bất kỳ cơ sở nuôi gà thịt nào cũng là một trong những tiêu chí quan trọng nhất của phúc lợi động vật vì nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiệm trọng. Do đó việc loại bỏ các nguyên nhân gây giảm chất lượng không khí có thể sẽ rất có ý nghĩa.
Thức ăn bột chứa nhiều hạt rất nhỏ dễ thoát khỏi thức ăn khi vận chuyển hoặc được ăn bởi gà. Thức ăn bột luôn làm tăng bụi trong không khí, và nó cũng khiến cho việc vệ sinh chuồng nuôi khó khăn hơn, vì chúng sẽ đóng cục ở lớp mặt khi kết hợp với độ ẩm.
Thức ăn ẩm và đóng cục ở bề mặt là một chất nền lý tưởng cho các mầm bệnh sinh sôi nảy nở. Thức ăn thô giúp giảm được vấn đề này nhưng chỉ ở một mức độ nhất định như đã đề cập phía trên do bản chất của quá trình nghiền bằng búa/ trục.
Thức ăn ép viên tránh được sự phân tách thức ăn
Không phải tất cả các nguyên liệu đều có cùng tỷ trọng riêng (trọng lượng/thể tích). Một hạt đá vôi nặng hơn nhiều so với một hạt bắp với cùng kích thước. Do đó, đá vôi sẽ chìm dưới đáy máng ăn, trong khi bắp sẽ nằm ở phần trên.
Thêm vào đó, gà là loài nhặt thức ăn bằng mỏ, chúng sẽ chọn những hạt nằm phía trên – đặc biệt là các hạt nghiền thô – mà chúng quan tâm nhất. Vì vậy, chúng thường bỏ qua các hạt có vị đắng hoặc không vị ở đáy máng ăn. Điều này tạo ra sự mất cân bằng dinh dưỡng rất lớn, dẫn đến giảm đáng kể sự đồng đều về tăng trưởng của đàn. Trong khi đó, thức ăn viên đảm bảo được mỗi viên thức ăn có chứa đầy đủ hơn các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển đồng đều của đàn.
Nguồn: WATT Poultry International
Biên dịch: Ecovet Team