Tác giả: Sarah Mikesell

Đại dịch trên toàn cầu đã khiến cả thế giới nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của khả năng miễn dịch và vai trò quan trọng của nó trong việc duy trì sức khỏe cho người và động vật. Nhưng chúng ta thực sự muốn đề cập đến điều gì khi nói về khả năng miễn dịch?

Ông Greg Page - Giám đốc nghiên cứu về lợn trên toàn cầu của công ty Trouw Nutrition cho biết: “Miễn dịch học là môn khoa học có ngôn ngữ và thuật ngữ riêng của nó. Khi chúng ta nói về khả năng miễn dịch, chúng ta thực sự đang nói về hai điều: hệ thống miễn dịch bẩm sinh và hệ thống miễn dịch thích ứng.”
 

HỆ THỐNG MIỄN DỊCH BẨM SINH

Hệ thống miễn dịch bẩm sinh là hệ thống bảo vệ cơ bản nhất mà động vật và con người có, và nó bao gồm những thứ là rào cản vật lý chống lại sự nhiễm trùng trên da, màng nhầy, nước bọt và nước mắt. Trong đường tiêu hóa, nó cũng liên quan đến các phương pháp phòng ngừa bệnh ít cụ thể hơn, như các enzym tiêu hóa và axit được tiết ra trong quá trình tiêu hóa. Nó cũng có các phản ứng vật lý như nhu động ruột - là chuyển động của mô ruột để di chuyển thức ăn khắp đường tiêu hóa. Điều này không giống như những gì mà con người trải qua khi bị cúm - tiêu chảy là phản ứng của cơ thể để loại bỏ các mầm bệnh.

Viêm là một cơ chế khác được thiết lập tốt, và đây là một ví dụ về phản ứng bẩm sinh không đặc hiệu. Tế bào bạch cầu là những tế bào trong hệ thống miễn dịch có chức năng giám sát tổn thương mô và tiết ra các chất trung gian gây viêm để báo hiệu các tế bào khác tập hợp đến vị trí nhiễm trùng. Sau đó, chúng gây ra một loạt các phản ứng, dẫn đến sưng tấy và mẩn đỏ thường liên quan đến viêm. Các phân tử tín hiệu như histamine được tạo ra khi con người bị dị ứng và có thể kích hoạt phản ứng viêm cục bộ, nơi chúng thu hút các tế bào khác giải phóng các hợp chất gọi là cytokine – đây là các phân tử tín hiệu giúp điều chỉnh sự phát triển của các tế bào miễn dịch khác (ví dụ bao gồm yếu tố hoại tử khối u alpha, interleukin và interferon).
 

HỆ THỐNG MIỄN DỊCH THÍCH ỨNG

Theo giám đốc Greg: “Chúng tôi chỉ thực sự làm xước bề mặt của một số hợp chất có tác động đến hệ thống miễn dịch. Cho đến nay chúng ta đã nói về giai đoạn đầu của phản ứng của hệ thống bẩm sinh, nhưng khi nói về khả năng miễn dịch, hầu hết mọi người đều nghĩ đến hệ thống miễn dịch thích ứng hoặc miễn dịch tập nhiễm, đó là quá trình liên quan đến việc sản xuất các kháng thể. ” 

Phản ứng miễn dịch thích ứng bao gồm phát triển các kháng thể chống lại kháng nguyên - là phân tử protein hoặc hợp chất trong vi rút hoặc vi khuẩn mà các tế bào bạch cầu nhận ra và bắt đầu hình thành các protein cụ thể chống lại (kháng thể). Ở mức độ phù hợp, những kháng thể đó giúp ngăn ngừa tổn thương thêm từ mầm bệnh.

Giám đốc Greg cho biết : “Khi chúng ta nói về miễn dịch thích ứng, tức là chúng ta đang nói về vắc-xin. Một vật chủ ngây thơ là con lợn trong trường hợp này, không được bảo vệ chống lại bất kỳ mầm bệnh cụ thể nào cho đến khi nó bị phơi nhiễm nhiều lần. Một lý do chính gây khó khăn trong việc bảo vệ chống lại các mầm bệnh xâm nhập là do có giới hạn phòng thủ để tránh một số bệnh này trong lần tiếp xúc đầu tiên nếu không có hệ thống miễn dịch bẩm sinh hoạt động tốt. Chỉ khi hệ thống miễn dịch bẩm sinh bị lỗi thì khả năng miễn dịch thích ứng mới trở nên quan trọng và phù hợp hơn nhiều. Thách thức đối với hệ thống miễn dịch thích ứng là nó rất đặc hiệu, nhắm mục tiêu vào các protein rất cụ thể từ một chủng vi rút hoặc vi khuẩn, đó là khi lợn có thể phát triển các tế bào B ghi nhớ và tế bào T có thể tạo ra phản ứng nhanh chóng để ngăn ngừa bệnh nặng khỏi tái phát. ”

Tuy nhiên, phản ứng đầy đủ chỉ xảy ra với các tế bào B và T sau khi vật chủ đã được phơi nhiễm nhiều hơn một lần. Trong lần đầu tiên, chúng không thể gắn một phản hồi bộ nhớ vì chúng chưa từng thấy nó trước đây. Đây là một trong những lý do tại sao có những thách thức như vậy đối với hệ thống thích ứng, hoặc việc sử dụng vắc xin là để hệ thống thích ứng cần có thời gian để xây dựng phản ứng. Có thể mất ít nhất bốn đến bảy ngày ở người và khoảng thời gian tương tự ở lợn, khoảng thời gian này bị mất theo quan điểm chăn nuôi đối với động vật. Trong một số trường hợp, chất tăng cường đề kháng cũng cần sử dụng để tăng cường phản ứng miễn dịch hiệu quả.

Phản ứng miễn dịch thích ứng rất phù hợp đối với lợn con, vì một trong những thành phần là sản xuất các huyết thanh miễn dịch -đây là các kháng thể mà lợn nái có thể truyền cho con trong quá trình đẻ thông qua việc uống sữa non sau khi đẻ.

Giám đốc Greg nói rằng: “Đó là lý do tại sao lượng sữa non lại vô cùng quan trọng đối với lợn con sơ sinh. Thông qua nghiên cứu, chúng tôi đã xác định rằng lợn con cần ít nhất 250 gram sữa non như một ngưỡng tối thiểu để đảm bảo hoạt động tốt. Đó là một trong những lý do quan trọng giải thích tại sao hệ thống thích ứng lại quan trọng không chỉ đối với bản thân lợn con và phát triển phản ứng đó, mà còn đối với khả năng miễn dịch thụ động được truyền từ lợn nái. Đó là một thách thức phức tạp và là lý do tại sao hai hệ thống này tương tác theo những cách rất phức tạp để giúp ngăn chặn và / hoặc nâng cao lẫn nhau. Đây là một lĩnh vực nghiên cứu rất tích cực hiện nay bao gồm cả nghiên cứu về con người và thú y, đặc biệt là ở lợn. "
 

Sau đây là 04 yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thống miễn dịch ở lợn:

1. Độ tuổi của con vật

Tuổi tác ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thống miễn dịch tập nhiễm so với hệ thống miễn dịch thụ động hoặc những gì lợn con nhận được từ lợn nái thông qua sữa non nói riêng và sữa mẹ nói chung. Miễn dịch thụ động có thể bảo vệ một phần nào đó nhưng cho đến nay, nó chỉ có thể bảo vệ đối với các mầm bệnh mà lợn nái đã tiếp xúc và cung cấp các kháng thể và các huyết tương miễn dịch cho lợn con. Lợi ích này chỉ là nhất thời, có nghĩa là lợi ích giảm dần theo thời gian.

Giám đốc Greg giải thích: “Lợn con nhận được sự bảo vệ ban đầu rất tốt, nhưng khi chúng  phát triển, mức độ bảo vệ thực sự giảm xuống và khả năng miễn dịch thụ động được cung cấp từ lợn nái gần như biến mất hoàn toàn sau 4 đến 6 tuần sau khi sinh. Nó tạo ra một cơ hội ngắn hạn mà hệ thống thích ứng cần có thời gian để hoạt động. Sự phát triển của hệ thống thích ứng chỉ bắt đầu phát triển sau khi lợn con đạt khoảng ba đến bốn tuần tuổi. Đây là điều mà chúng tôi gọi là khoảng cách miễn dịch giữa ba đến tám tuần tuổi, khoảng thời gian mà lợn con bị suy giảm miễn dịch và rất dễ bị áp lực dịch bệnh” . 
 

2. Dinh dưỡng

Dinh dưỡng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ khả năng phòng bệnh tự nhiên của lợn thông qua nhiều phương pháp nhau. Một ví dụ là việc sử dụng men vi sinh. Đây là những vi khuẩn có thể thay đổi hệ vi sinh có lợi cư trú trong đường ruột và ngăn chặn vi khuẩn gây bệnh cư trú trong đường tiêu hóa. Về cơ bản, men vi sinh thay thế vi khuẩn có hại bằng vi khuẩn có lợi. Một trong những thách thức là có khoảng 600 loài vi khuẩn khác nhau đã được biết đến và có thể được nuôi cấy từ đường tiêu hóa. Vì vậy, rất khó để xác định một hồ sơ hệ vi sinh tốt trông như thế nào.

Giám đốc Greg lưu ý: “Đây là một lĩnh vực nghiên cứu tích cực, nơi chúng tôi đang học hỏi nhiều hơn khi chúng tôi tiếp tục, và có một số chế phẩm sinh học trên thị trường với các mức độ hiệu quả khác nhau, cho thấy chúng tôi cần phải nghiên cứu thêm để cải thiện tính nhất quán về tác dụng của một số chế phẩm sinh học của công nghệ này. Sự không nhất quán có thể do nhiều lý do - một số chế phẩm sinh học ổn định nhiệt hơn những chế phẩm sinh học khác thông qua quá trình ép viên hoặc có thể cần một liều lượng cao hơn để xâm nhập. Hoặc các thành phần prebiotic mà chúng ta cung cấp tự nhiên qua đường ăn uống không đủ để đảm bảo sự phát triển của men vi sinh. Sự không nhất quán cũng có thể xảy ra do các điều kiện tự nhiên không phù hợp để men vi sinh sản xuất các enzym và peptit kháng khuẩn giúp chúng ta kiểm soát vi khuẩn gây bệnh ”.

Về mặt dinh dưỡng, các axit hữu cơ, tinh dầu và các peptit hoạt tính sinh học có thể giúp kiểm soát vi khuẩn thông qua các đặc tính kháng khuẩn, và một số cũng đã được ghi nhận là có thể kích thích phản ứng của hệ thống miễn dịch ngoài tác dụng có lợi đối với cấu trúc của đường ruột.

Ông Greg mô tả: “Việc tạo ra các điểm nối chặt chẽ là một lĩnh vực khác mà dinh dưỡng có thể giúp ích. Đôi khi chúng tôi nghĩ nó giống như gạch vữa trong lớp lót ở ruột và nếu bạn không có vữa giữa các viên gạch, các viên gạch sẽ bị rò rỉ. Điều này dẫn đến sự chuyển vị, nơi vi khuẩn có thể đi từ ruột vào máu để gây ra các vấn đề mang tính hệ thống. Chúng tôi muốn tăng cường các điểm nối chặt chẽ đó và một số sản phẩm dinh dưỡng này có đặc tính tăng cường những điểm đó, nhưng chúng cũng có một tác dụng khác, đó là tăng chiều cao biệt thự hoặc chiều sâu hầm mộ, giúp cải thiện khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Chúng có hiệu quả làm tăng diện tích bề mặt để hấp thụ chất dinh dưỡng. Đó là một vài ví dụ, nhưng có một loạt các sản phẩm hoạt tính sinh học hiện đang được nghiên cứu để có thể tăng cường không chỉ cho đường tiêu hóa thể chất mà còn tăng cường khả năng miễn dịch và ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh ”.
 

3. Các vấn đề stress

Căng thẳng ( Stress) là một yếu tố quan trọng mà các nhà nghiên cứu vừa mới bắt đầu tìm hiểu. Là con người, chúng ta đã trải qua mức độ căng thẳng cao và hiểu rằng trong thời gian này chúng ta dễ mắc bệnh hơn. Điều này cũng sẽ xảy ra đối với lợn con. Stress trong quá trình cai sữa - khi lợn con được tách khỏi nái để trở thành một con lợn độc lập, điều này có thể gây ra căng thẳng về cảm xúc. Đồng thời, chúng đang trải qua quá trình di chuyển và xử lý căng thẳng khi chúng được chuyển từ trại lợn sơ sinh sang một môi trường hoàn toàn khác, bao gồm một cái chuồng có kích thước mới và khí hậu khác nhau. Sẽ có những cặp chuồng mới từ các lứa khác nhau với mức độ phơi nhiễm bệnh có thể khác nhau.

Thêm vào đó, các nhà chăn nuôi sẽ cần thiết lập lại một hệ thống phân cấp thống trị mới. Phần cuối cùng, như thể vẫn chưa đủ, chúng tôi đang thực sự thay đổi hệ thống từ khẩu phần sữa lợn nái dạng lỏng sang thức ăn hỗn hợp khô – khẩu phần này sẽ có thành phần dinh dưỡng hoàn toàn khác.”

Lợn cũng sẽ phải trải qua “phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy” – đây là phản ứng stress có thể biểu hiện ở lợn con thông qua một số phản ứng sinh lý khác nhau, bao gồm tăng nhịp tim, giãn phế quản (thở nhanh), phân giải glycogenolysis, phân giải lipid, thở hổn hển, giảm nhu động của hệ tiêu hóa và tăng tiết adrenaline và cortisol - chúng là những hormone gây căng thẳng. Những phản ứng này có tác động tổng thể đến sinh lý của lợn con. Hậu quả không lường trước của những phản ứng này là lợn con đang cố gắng vượt qua căng thẳng này và làm như vậy chúng chuyển hướng năng lượng hoặc tài nguyên, cho dù đó là năng lượng, axit amin, khoáng chất, v.v., từ tăng trưởng sang duy trì để duy trì cân bằng nội môi - cơ thể nhiệt độ, nhịp tim, v.v. - và để tăng cường phản ứng miễn dịch.

Giám đốc Greg cho rằng, cuối cùng, những điều này có thể tác động nhiều cách, nhưng tác động chính là giảm lượng ăn vào, đó là lý do tại sao chúng tôi xem xét kiểm tra tốc độ tăng trưởng. “Là một ngành nghiên cứu, đặc biệt là nghiên cứu lợn con sau cai sữa, chúng tôi đang cố gắng tìm cách giảm thiểu tác động tiêu cực của việc kiểm tra tốc độ tăng trưởng này, bằng cách xem xét cách tăng lượng ăn vào thông qua các chất thúc đẩy cảm giác ngon miệng, giảm căng thẳng, giảm thiểu mầm bệnh, v.v. Đây là  nghiên cứu được thực hiện để thử và nâng cao năng suất tăng trưởng của lợn con bởi vì chúng tôi biết rằng lợn con càng nặng vào cuối giai đoạn sơ sinh thì chúng càng phát triển tốt hơn trong giai đoạn trưởng thành, điều này đồng nghĩa với việc giảm ngày xuất chuồng và chuyển hoá thức ăn tốt hơn. Chúng tôi muốn thiết lập hiệu suất tổng thể của lợn con trong toàn bộ chu kỳ tăng trưởng của chúng, bằng cách tập trung vào hai hoặc ba tuần đầu tiên của cuộc đời, mà chúng tôi gọi đó là khái niệm LifeStart. ”
 

4. Tải lượng mầm bệnh

Tải lượng mầm bệnh liên quan trực tiếp đến nguy cơ mắc các bệnh cụ thể do các tác động của khuynh hướng mắc bệnh. Đây là những bệnh cơ hội gián tiếp. Liên quan đến khoảng trống miễn dịch, khả năng phản ứng của lợn với các mầm bệnh khác nhau bị giảm ngay vào thời điểm chúng bị căng thẳng cao độ. Do đó, chúng có một lượng tài nguyên hạn chế để tạo ra một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ. Có thể có nhiều mầm bệnh trong trại sơ sinh do các vấn đề cụ thể của trang trại về  các quy trình vệ sinh dưới mức tối ưu như làm sạch và khử trùng đúng cách, an toàn sinh học kém, nhiễm chéo, chất lượng thức ăn kém hoặc sử dụng ngũ cốc bị ô nhiễm. Tất cả những vấn đề này có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ thống miễn dịch, tạo ra nguy cơ phơi nhiễm bệnh tật cao hơn cho lợn con.

Giám đốc Greg nói rằng: “Chúng tôi khuyến khích các quy trình làm sạch và an toàn sinh học rất mạnh mẽ để đảm bảo rằng chúng tôi có một giai đoạn đầu sau cai sữa thành công. Các nhà chăn nuôi cần xem xét kỹ lưỡng điều mà chúng tôi gọi là sự tương tác giữa thức ăn chăn nuôi - trang trại - sức khoẻ. Sức khỏe là phản ứng miễn dịch và những gì chúng ta có thể làm về mặt dinh dưỡng để tăng cường nó, cho dù thông qua sự cân bằng phù hợp của các chất dinh dưỡng hay các chất phụ gia tăng cường sức khỏe đường ruột. Thức ăn chăn nuôi là về các loại hạt cơ bản - đảm bảo bạn có thức ăn chất lượng cao với sự cân bằng chất dinh dưỡng dễ tiêu hóa. Cuối cùng là khía cạnh sức khỏe hoặc quản lý trang trại, bao gồm an toàn sinh học, quy trình làm sạch và khử trùng và kiểm soát môi trường. Ba sự tương tác đó kết hợp với nhau để tạo nên một bước khởi đầu thành công cho những chú lợn con”.

Nguồn: thepigsite.com
Biên dịch: Ecovet Team